Ön Alım Hakkı
Ön alım hakkı, satışa veya devire konu olan varlığı öncelikli olarak satın alma hakkını ifade eder.
Ön alım hakkı, varlığın satışa sunulması veya devredilmesi durumunda, belirli şartlar altında öncelikli olarak satın alma hakkı tanır. Aynı zamanda, satıcı veya devredenin varlığı satmak veya devretmek istediğinde, öncelikli olarak ön alım hakkı sahibine teklif sunma yükümlülüğü bulunur.
Ön alım hakkı, taraflar arasında bir sözleşme veya yasal düzenleme ile belirlenebilir. Taraflar arasında yapılan bir anlaşma veya sözleşme ile ön alım hakkı şartları belirlenir ve bu şartlara uygun bir şekilde işlemler gerçekleştirilir. Ayrıca, belirli durumlarda yasalar tarafından zorunlu kılınan ön alım hakları da bulunabilir. Örneğin, paylı mülkiyet sahipleri arasında bulunan zorunlu ön alım hakkı buna örnek olarak verilebilir.
“Ön alım sözleşmesinin geçerli olması için yazılı olması gerekir (TBK m. 237/3).”
“Ön alım hakkı, en çok on yıllık süre için kararlaştırılabilir ve kanunlarda belirlenen süreyle tapu siciline şerh edilebilir (TBK m. 238).”
“Aksine anlaşma olmadıkça, sözleşmeden doğan ön alım hakkı devredilemez, ancak miras yoluyla geçer (TBK m. 239/1).”
“Ön alım hakkı, taşınmazın satışı ya da ekonomik bakımdan satışa eşdeğer her türlü işlemin yapılması hâllerinde kullanılabilir.
Taşınmazın, mirasın paylaşımında mirasçılardan birine özgülenmesi, cebrî artırma yoluyla satışı ve kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi ve bunlara benzer amaçlarla edinilmesi hâllerinde önalım hakkı kullanılamaz (TBK m. 240).”
“Satıcı veya alıcı, satış sözleşmesinin yapıldığını ve içeriğini ön alım hakkı sahibine noter aracılığıyla bildirmek zorundadır.
Ön alım hakkı kullanıldıktan sonra satış sözleşmesi ortadan kaldırılırsa ya da alıcının şahsından kaynaklanan sebeplerle onaylanmazsa, bu durum ön alım hakkı sahibine karşı ileri sürülemez.
Ön alım hakkını kuran sözleşmede aksi öngörülmemişse, ön alım hakkı sahibi taşınmazı, satıcının üçüncü kişiyle kararlaştırdığı satışa ilişkin koşullarla kazanır.
Ekonomik bakımdan satışa eşdeğer işlemlerde de yukarıdaki hükümler uygulanır (TBK m. 242).”
“Sözleşmeden doğan ön alım hakkını kullanmak isteyen hak sahibi, bu
hak şerhedilmiş ve taşınmazın mülkiyeti alıcı adına tescil edilmişse alıcıya; aksi takdirde
satıcıya karşı, satışın veya ekonomik bakımdan satışa eşdeğer başka bir işlemin kendisine
bildirildiği tarihten başlayarak üç ay ve her hâlde satışın yapılmasından başlayarak iki yıl
içinde dava açmak zorundadır (TBK m. 242).”
Ön alım hakkı, taraflar arasında yapılan sözleşmeler veya yasal düzenlemelerle belirlenebilir. Ön alım hakkının kullanılması, hak sahibine belirli avantajlar sağlar ve varlığın satışına veya devrine ilişkin kontrolü elinde tutmasını sağlar.
Ön alım hakkına dair uyuşmazlıklarınızda profesyonel yardım almanız faydanıza olacaktır.
Yazar: Av. Ahmet Can DULDA & ChatGPT
Düzenleyen: Av. Ahmet Can DULDA
